Hậu sự Cố Luân Ngao Hán Công chúa

Năm Thuận Trị thứ 11 (1654), bà qua đời, hưởng dương 34 tuổi. Triều đình y theo lễ của Cố Luân Công chúa, đặc phái Nội đại thần Sách Ni suất Nhất đẳng Tử Ni Kham phu phụ, Nhất đẳng Thị vệ Ngạch Sắc Y phu phụ, Lễ bộ Thị lang Ác Ách, Lý Phiên viện Thị lang Tịch Đạt Lễ mang theo ấm một cái, thác bàn 1 đôi, giấy ngũ sắc 1 vạn trương, 1 đầu trâu, dê 8 con, rượu 9 hũ, đến Ngao Hán bộ làm lễ tế bái.[9]

Trong "Thanh nội bí thư viện Mông Cổ văn đương án hối biên Hán dịch" có ghi chép lại về Tế văn của Công chúa:[10]

顺治帝遣官致祭敖汉部固伦公主之册文, 皇帝敕谕, 今遣内臣索尼致祭敖汉部固伦公主祭词曰, 尔公主为乃父太宗所生亲长姐, 天生心性持重, 为人行事孝 䖍, 下嫁某藩部之王, 琴瑟和谐, 生养孝子贤女, 箴矩远闻於闰门. 朕以为如同松柏常青, 惊闻如同紫兰花变色般遂然故去. 朕心哀痛异常, 聊备祭品, 以略表仁爱之意. 呜呼! 贤惠德行声闻於家庭, 名垂青史. 因直系亲属, 故用刻有龙纹纸祭文, 以示敬意. 若尔在天之灵有知, 则来尚飨.

Thuận Trị Đế khiển quan trí tế Ngao Hán bộ Cố Luân Công chúa chi sách văn, Hoàng Đế sắc dụ, kim khiển nội thần Sách Ni trí tế Ngao Hán bộ Cố Luân Công chúa tế từ viết, nhĩ Công chúa vi nãi phụ Thái Tông sở sinh thân trưởng tỷ, thiên sinh tâm tính trì trọng, vi nhân hành sự hiếu kiền, hạ giá mỗ phiên bộ chi Vương, cầm sắt hòa hài, sinh dưỡng hiếu tử hiền nữ, châm củ viễn văn vu nhuận môn. Trẫm dĩ vi như đồng tùng bách thường thanh, kinh văn như đồng tử lan hoa biến sắc bàn toại nhiên cố khứ. Trẫm tâm ai thống dị thường, liêu bị tế phẩm, dĩ lược biểu nhân ái chi ý. Ô hô! Hiền huệ đức hành thanh văn vu gia đình, danh thùy thanh sử. Nhân trực hệ thân chúc, cố dụng khắc hữu long văn chỉ tế văn, dĩ kỳ kính ý. Nhược nhĩ tại thiên chi linh hữu tri, tắc lai thượng hưởng.

— Tế văn Ngao Hán Công Chúa

Bởi vì bà mất đột ngột, Thuận Trị đế đặc biệt chuẩn bị tế lễ, phái đại thần trí tế. Tế văn không chỉ nói rõ Ngao Hán Công chúa cùng Ngạch phò Ban Đệ phu thê tình thâm, đồng thời cũng cho thấy rằng bà phẩm hạnh đoan trang, có tu dưỡng, là một hiền thê lương mẫu.

Sau khi bà mất, được an táng ở Ngao Hán bộ, phía Tây trung du sông Mạnh Hà. Công chúa viên tẩm, trong những năm Quang Tự được triều đình trùng tu, đến nay vẫn tồn tại. Mà những người theo bà xuất giá thì trở thành người thủ hộ cho Công chúa viên tẩm. Đến hiện tại, những họ như Mã, Tần, Bạch, Tôn, Diệp, vương, Lục chính là hậu duệ của những người thủ hộ Công chúa viên tẩm, họ trở thành một phần của người bản địa.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Cố Luân Ngao Hán Công chúa http://www.cnki.com.cn/Journal/I-I4-SYBW-2011.htm http://www.axjlzp.com/clan137224.html http://www.qulishi.com/article/201809/297699.html http://www.qulishi.com/article/202006/413486.html http://www.qulishi.com/article/202012/462872.html http://m.wrlwx.com/Txt/XiaoShuo-159257.html https://baike.baidu.com/item/%E5%9B%BA%E4%BC%A6%E6... https://web.archive.org/web/20201026163343/http://... https://books.google.com.vn/books?id=KW8LAQAAMAAJ